معرفی وسایل آزمایشگاهی


۱- قیف:
وسیله ای شیشه ای، پلاستیكی و ... برای انتقال مایع ها از ظرفی به ظرف دیگر همچنین در صاف كردن و ... به كار می رود.


۲- لوله ی آزمایش:
لوله ای است برای نگه داری و گرم کردن محلول ها و مایعات، و نباید در هنگام گرم کردن ان بیش از 3/1 ظرفیت آن را پر کرد. آن را ته گرد می سازند تا در برابر گرمای مستقیم آتش، نشکند.


۳- برس لوله یا لوله شور:
نوعی برس كه برای شستن و تمیز كردن دیواره ی درونی لوله ی آزمایش كاربرد دارد. برای  شستن لوله آزمایش، برس را درون لوله آزمایش قرار می دهند و می چرخانند.


۴- جا لوله ی آزمایش:
وسیله ای چوبی، پلاستیكی یا فلزی كه برای نگهداری لوله آزمایش كاربرد دارد.


۵- لوله گیر:
وسیله ای فلزی یا چوبی كه برای نگهداری لوله آزمایش به هنگام گرم كردن(لوله گیر فلزی) و گرفتن آن(لوله گیر چوبی) به كار می رود.


۶- بشر (لیوان آزمایشگاهی):
لیوان آزمایشگاهی که دارای دو نوع شیشه ای و پلاستیکی می باشد. از بشر برای برداشتن حجم معینی از مایعات و گرم کردن محلول ها، تهیه محلول ها، حل کردن مواد و انتقال محلول ها استفاده می گردد. بشر به اندازه های حجمی متفاوت موجود است. آن را روی سه پایه و توری نسوز قرار می دهند. برای تبخیر، گرم كردن، صاف كردن و ... كاربرد دارد. با توجه به حجم آن مشخص می شود(مانند: 600 سی سی، 250 سی سی، 1000 سی سی و ... )

۷- مثلث نسوز:
وسیله ای فلزی که روکشی از چینی نسوزیا آلومین دارد و معمولا آنرا روی روی سه پایه قرار می دهند وبرای نگهداری بوته آزمایشگاهی و مشابه آنها بر روی سه پایه به کار می رود.


۸- ارلن مایر:
ارلن مایر برای نگهداری، مخلوط کردن محلول‌ها و حرارت دادن مواد به کار می‌رود. تخت بودنِ کف آن موجب می‌شود که مواد به آسانی به طور اتفاقی از آن بیرون نریزند و همچنین موجب می‌شود که گرم کردن مواد در آن به راحتی صورت گیرد.


۹- بطری:
بطری برای نگهداری و حفظ مواد جامد و مایع استفاده می‌شود. (در انواع بطری معمولی، در سمباده ای دهانه گشاد و دهانه تنگ)


۱۰- دماسنج:
دماسنج برای اندازه گیری دقیق درجه حرارت استفاده می‌شود.


۱۱- قیف جداکننده(دکانتور):
از آن برای جدا کردن مایعاتی که مخلوط نشدنی اند همانند آب و نفت استفاده می شود.


۱۲- شیشه‌ی ساعت:
برای تبخیر سریع مایعات و محلول ها استفاده می گردد.


۱۳- بوته ی چینی:
وسیله ای فلزی یا چینی كه برای سوزاندن و یا ذوب كردن مواد به كار می رود. آن را با انبر(یا پنس بوته) برداشته و روی سه پایه و مثلث نسوز قرار می دهند.


۱۴- دسیكاتور(خشک کن):
از آن برای خشک کردن مواد و یا محفوظ ماندن از خطر جذب گازها استفاده میشود.


۱۵- کپسول چینی:
از آن برای تبخیر سریع محلول ها و برای ذوب کردن مواد استفاده می شود.


۱۶- چراغ گازی(چراغ بونزن):
به یاد مخترع آن بونزن(شیمیدان آلمانی ) نامگذاری شده است. دارای دریچه ی هوا است که هنگامی که از آن استفاده نمی کنیم باید دریچه ی هوا را ببندیم تا آتش، زرد رنگ و سردتر شده و دیده شود.


۱۷- چراغ الكلی:
گاهی به جای چراغ گازی به کار می رود. پیش از استفاده حتما باید فتیله را تا حدی در آوریم تا بخارهای الکل بیرون رود و چراغ منفجر نشود.


۱۸- قاشقک(اسپاتول،كاردك):
وسیله ای است چینی یا فلزی، مانند قاشق(با دو سر ) كه برای برداشتن مواد جامد از ظرفی و انتقال آن به ظرف دیگر كاربرد دارد.


۱۹- آبفشان:
ظرف محتوی آب مقطر است كه برای شستشوی رسوب و یا اضافه كردن آب مقطر به كار می رود.


۲۰- همزن شیشه ای:
میله ی شیشه ای توپر كه برای مخلوط كردن محلولها و یكنواخت كردن گرمای یك محل به كار می رود.


۲۱- هاون چینی:
برای له کردن و ساییدن مواد استفاده می شود. نباید دسته هاون را درون هاون بکوبیم.


۲۲- بورت:
یکی از وسایلی که برای اندازه گیری و برداشتن حجم معینی از مایعات به کار می رود. از متداول ترین انواع آن بورت شیردار است. براساس میلی لیتر درجه بندی می شود و صفر آن بالا، 100 آن در پایین قرار دارد.


۲۳- بالن ته گرد:
از این وسیله برای جوشاندن و تقطیر مایعات، تهیه و تعیین چگالی گازها و ... استفاده می گردد.(مانند: 600 سی سی، 250 سی سی ، 1000 سی سی و ... )


۲۴- بالن ته صاف:
بیشتر برای نگه داری مواد به کار می رود. کاربرد آن مانند ارلن است. (مانند: 600 سی سی، 250 سی سی، 1000 سی سی و ... )


۲۵- بالن تقطیر(بالن با لوله ی کناری):
در اصل نوعی بالن ته گرد با لوله کناری است که کابرد آن مانند بالن ته گرد است و لوله جانبی آن برای خروج مواد گازی است.


۲۶- بالن حجم سنجی ( بالن  ژوژه):
از این بالن برای رقیق کردن محلولها و یا تهیه ی محلول های استاندارد استفاده می شود. بر روی گردن باریک آن خط نشانه ی حلقوی وجود دارد که گنجایش حجمی را مشخص می کنند. با توجه به حجم آن، مشخص می گردد.


۲۷- پیپت:
برای برداشتن حجم معینی از مایعات به کار می رود، صفر آن در بالاست. دارای دو نوع است: حباب دار و ساده. برای پر کردن آن بهتر است از پووار استفاده کرد.


۲۸- پیپت پمپ(پووار):
از پووار برای مكش استفاده می شود اما در صورتیكه مواد سمی باشند قبل از استفاده از پووار باید از سالم بودن آن اطمینان حاصل كنیم و آن را با آب امتحان كنیم.
طرز استفاده: دكمه A برای خالی كردن هوای داخل پووار است. دكمه S برای مكش مواد سمی است. دكمه E برای خالی كردن مواد مكش شده است.


۲۹- استوانه ی مدرج:
استوانه ای است که پایه دارد و بر خلاف بورت و پیپت درجه بندی آن از پایین آغاز می شود. از آن برای اندازه گیری حجم معینی از محلول ها استفاده می شود. برای تعیین حجم اجسام جامد بی شکل نیز کاربرد دارد.


۳۰- گیلاس مدرج:
از آن برای برداشتن حجم معینی از مایعات برای پر کردن بورت و استوانه مدرج استفاده می شود.


۳۱- قطره چکان:
برای برداشتن مقدار دقیق و کمی از مایعات و محلول ها مثل شناساگرها و همچنین برای برداشتن محلول هایی که بخار های سمی تولید میکنند و یا محلول هایی که هنگام ریختن ممکن است بر دست یا  لباس بریزد استفاده می شود.


۳۲- مبرد(سرد کننده):
برای سرد کردن بخار حاصل از تبخیر مایعات به کار می رود که برروی دستگاه تقطیر بسته می شود.


۳۳- سوهان:
از آن برای بریدن شیشه های تو خالی و صاف کردن محل تیزی شیشه استفاده می شود.

 


۳۴- گیره ی حلقه ای:
از آن برای قرار گرفتن قیف و گاهی به جای سه پایه برای نگه داری بالن و ... استفاده می شود.


۳۵- ظرف پتری(پلیت):
برای نگه داری محلولها و نمونه های میکروبی به کار می رود.


۳۶- گیره ی کوره:
به شکل قیچی است و برای برداشتن نمونه ها و بوته ی داغ از درون کوره به کار می رود.


۳۷- میله و پایه:
برای بالا نگه داشتن وسایل معمولا به همراه گیره به کار می رود.


۳۸- گیره:
از آن برای نگه داشتن بیشتر وسایل(مانند: ارلن، بالن و ... ) بر روی میله و پایه استفاده می گردد.

 

۳۹- گیره ی بورت:
از آن برای نگه داشتن بورت، لوله آزمایش، دماسنج و ... استفاده می شود.


۴۰- سه پایه:
برای قرار دادن ظرف های ته صاف(مانند: ارلن و بشر و ... ) به طور غیر مستقیم بر روی آتش کاربرد دارد. باید روی آن توری نسوز یا مثلث نسوز قرار داد.


۴۱- توری نسوز:
برای جلوگیری از تماس مستقیم آتش با ظرفی که می خواهیم آن را گرم کنیم( مانند بشر و ... )، ظرف را روی توری نسوز می گذاریم. در وسط توری، ماده ی سفید رنگی به نام "آزبست" وجود دارد که نسوز است.


۴۲- پنس:
برای برداشتن و نگه داشتن مقدار کمی ماده ی جامد بر روی آتش و ... به کار می رود.


۴۳- هود آزمایشگاهی:
نوعی تهویه ی محفظه دار است. آزمایشهایی را که تولید گازهای سمی می کنند در آن انجام می دهند تا بخارهای سمی به وسیله ی تهویه ی آن، به هوای بیرون آزمایشگاه برود.


۴۴- کوره:
دستگاهی است که برای گرم کردن مواد به مدت طولانی به کار می رود.


۴۵- درپوش:
لاستیکی یا چوب پنبه ای است و برای بستن سر لوله ی آزمایش، ارلن مایر، بالن و ... به کار می رود.


۴۶- لوله ی رابط:
لوله ای شیشه ایست که با گرم کردن روی آتش می توان آن را خم کرد. برای وصل کردن ظرفها(ارلن، بالن و ... ) به کار می رود.


۴۷- کاغذ صافی:
نوعی کاغذ به شکل دایره است که برای جدا کردن مواد جامد از مخلوط ها(مثلا جداکردن نشاسته از آب) به کار می رود. برای استفاده از کاغذ صافی باید آن را در قیف قرار داد.

 

۴۸- حمام آب یا بن ماری:
از این وسیله برای حرارت دادن توسط آب گرم استفاده می شود.

۴۹- سانتریفیوژ:
در اثر نیروی گریز از مرکز باعث جدا شدن رسوبات از محلول می شود.

۵۰- ترازو:
ترازوهایی که در آزمایشگاه استفاده می‌شوند متنوع اند؛ از جمله ترازوهای یک کفه‌ای، دو کفه‌ای و ترازوهای دیجیتال

 


نکته(۱):
روش درست خواندن سطح مایع در پیپت، استوانه مدرج، لوله آزمایش و ...


نکته(۲):
واحد اندازه گیری حجم مواد مایع که بر روی وسایل آزمایشگاهی مانند پیپیت و بورت و بشر و ... نوشته شده است. یکسان بوده و به صورت "میلی لیتر" یا "سی سی" یا "سانتی متر مکعب" خوانده می شود.